ملزومات آزمایشگاهی

اگرچه محققين مراکز دانشگاهي و پژوهشي همواره از کمبود تجهيزات و شیشه آلات آزمايشگاهي گله‌مند هستند ولي مشکلات نگهداري و استفاده بهينه از تجهيزات موجود در اين مراکز به مراتب بيشتر است. اين مشکلات ناشي از علل مختلفي از قبيل موارد زير است:

    * عدم توجه کافي به نيازهاي کشور در خريد تجهيزات و شیشه آلات آزمايشگاهي  که باعث مي‌شود تجهيزات زيادي پس از خريد سال‌ها در بسته­بندي بمانند به طوري که حتي گارانتي و خدمات پس از فروش آنها به پايان برسد.

    * فرآيند نادرست خريد که باعث مي‌شود برخي از شرکت‌هاي سودجو، تجهيزات و شیشه آلات آزمايشگاهي نامناسب را به مراکز دانشگاهي بفروشند بدون اينکه خدمات پس از فروش مناسبي به اين مراکز ارايه کنند به نحوي که حتي در برخي موارد سال‌ها دستگاه خريداري شده نصب و راه‌اندازي نمي‌شود و يا حتي برخي تجهيزات جانبي با دستگاه­هاي اصلي تطبيق نمي­کند و قابل استفاده نيست. ضعف اصلي در اين موارد به دليل قرارداد ناقص و غيرحرفه‌اي است که مراکز پژوهشي و دانشگاهي با شرکت­هاي نمايندگي فروش مي‌بندند و موارد مهم حقوقي را در قراردادها لحاظ نمي‌کنند و حتي در بيشتر موارد پيش­فاکتور (پرفورماي) دستگاه، به منزله قرارداد تلقي مي‌شود، در حالي که بسياري از موارد مهم را شامل نمي‌شود.

    * در اغلب موارد فراهم نشدن زيرساخت­هاي لازم براي فعاليت دستگاه خريداري شده باعث مي‌شود، دستگاه به نحو مطلوب کار نکند. به عنوان مثال اغلب تجهيزات ميکروسکوپي نسبت به لرزش حساسيت دارند و نياز به تمهيدات ويژه از قبيل ميز ضدلرزه دارند و بهتر است در طبقه متصل به زمين مستقر شوند. در بسياري از موارد هيچ يک از ملاحظات فوق رعايت نمي‌شود و دستگاه­هاي حساس به لرزه در طبقات بالا مستقر مي‌شوند که در نتيجه خروجي­هاي آن دستگاه­ها قابل اعتماد نخواهد بود.

    * از جمله موارد ديگر که براي فعاليت بهتر دستگاه لازم است، تامين مواد مصرفي (از قبيل گازهاي نيتروژن، هليم مايع و هيدروژن خالص)، قطعات يدکي (مثل تفنگ الکتروني براي دستگاه TEM و ...)، تجهيزات نمونه‌سازي (مانند دستگاه پوشش­دهي طلا براي دستگاه‌ SEM، دستگاه التراسونيک و ...) و نمونه‌هاي استاندارد و مرجع (CRM) است.

    * نيروي انساني شايد مهم‌ترين عامل براي بهره‌گيري بهينه از تجهيزات و شیشه آلات آزمايشگاهي باشند. متأسفانه در مرحله تجهيز و راه‌اندازي يک آزمايشگاه و نيز در دوره فعاليت آن، نيروي انساني مورد بي‌توجهي قرار مي‌گيرد. آموزش يک نيروي کارآزموده و حرفه‌اي براي کار با يک دستگاه، نياز به سالها زمان، تجربه و سرمايه‌گذاري دارد. ضعف آموزش و انگيزش ناکافي باعث شده است که نيروي انساني به يکي از ضعف‌هاي اصلي آزمايشگاه‌هاي کشور تبديل ‌شود.

    * بسياري از شرکت‌هاي نمايندگي فروش تجهيزات آزمايشگاهي به دليل نداشتن سرويس­کاران حرفه‌اي به تعهدات خود در زمينه خدمات پس از فروش عمل مي‌کنند و هنگامي که به هر دليلي تجهيزات از کار مي‌افتند، ماه‌ها و گاهي چندين سال از کارافتاده باقي مي‌مانند و شرکت‌ها به بهانه‌هاي مختلف از جمله تحريم از انجام تعهدات خود سرباز مي‌زنند. معمولاً پيگيري آزمايشگاه­ها در اين مورد هم به دليل ضعف عملکرد نظارتي دستگاه‌هاي مسؤول به نتيجه نمي‌رسد و تنها راه باقيمانده، سرمايه‌گذاري هنگفت جديد براي خريد يک دستگاه تازه است و اين داستان پيوسته تکرار مي‌شود.

    * ضعف پشتيباني مالي براي تعميرونگهداري دستگاه‌ها يکي ديگر از مشکلات آزمايشگاه‌هاست. مراکز پژوهشي معمولاً همه تلاش خود را صرف خريد دستگاه­هاي در حد امکان پيشرفته مي‌کند ولي در مرحله فعاليت دستگاه، بودجه‌اي را براي تعمير و نگهداري وبه اصطلاح "سرپا نگهداشتن" دستگاه تامين نمي‌کنند لذا به عنوان مثال يک دستگاه 10 ميليارد ريالي به دليل نياز به يک قطعه 50 ميليون ريالي سالها بلااستفاده باقي مي‌ماند. نمونه­هاي اين موارد در آزمايشگاه­هاي کشور فراوان است.

در اين مقاله مي‌خوانيم:

     - شبكه آزمايشگاهي فناوري نانو؛‌ تجربه‌اي نو در خريد بهتر تجهيزات

     - خريد تجهيزات براساس نيازسنجي درست

     - دقت در عقد قرارداد با شركت‌هاي نمايندگي فروش

     - دقت در انتخاب تجهيزات جانبي و نمونه‌سازي

     - نظارت بر سلامت فرايند خريد تجهيزات

     - استفاده از "مزيت مشتري بزرگ" براي تعامل بهتر با شركت‌هاي فروشنده تجهيزات و شیشه آلات آزمايشگاهي

 

 

چگونه تجهيزات و شیشه آلات آزمايشگاهي را بهتر بخريم؟

 

مقدمه

اگرچه محققين مراكز دانشگاهي و پژوهشي همواره از كمبود تجهيزات آزمايشگاهي گله مند هستند ولي مشكلات نگه داري

و استفاده بهينه از تجهيزات موجود در اين مراكز به مراتب بيشتر است . اين مشكلات ناشي از علل مختلفي از قبيل موارد زير

است:

• عدم توجه كافي به نيازهاي كشور در خريد تجهيزات و شیشه آلات آزمايشگاهي كه باعث مي شود تجهيزات زيادي پس از خريد

سا لها در بستهبندي بمانند به طوري كه حتي گارانتي و خدمات پس از فروش آنها به پايان برسد.

• فرآيند نادرست خريد كه باعث مي شود برخي از شركت هاي سودجو ، تجهيزات نامناسب را به مراكز دانشگاهي

بفروشند بدون اينكه خدمات پس از فروش مناسبي به اين مراكز ارايه كنند به نحوي كه حتي در برخي موارد سال ها

دستگاه خريداري شده نصب و راه اندازي نمي شود و يا حتي برخي تجهيزات و شیشه آلات آزمايشگاهي جانبي با دستگاه هاي اصلي تطبيق نمي كند و

قابل استفاده نيست . ضعف اصلي در اين موارد به دليل قرارداد ناقص و غيرحرفه اي است كه مراكز پژوهشي و دانشگاهي با

شركتهاي نمايندگي فروش مي بندند و موارد مهم حقوقي را در قرارداد ها لحاظ نمي كنند و حتي در بيشتر موارد پيش -

فاكتور (پرفورماي) دستگاه، به منزله قرارداد تلقي م يشود، در حالي كه بسياري از موارد مهم را شامل نم يشود.

• در اغلب موارد فراهم نشدن زيرساخت هاي لازم براي فعاليت دستگاه خريداري شده باعث مي شود، دستگا ه به نحو

مطلوب كار نكند . به عنوان مثال اغلب تجهيزات ميكروسكوپي نسبت به لرزش حساسيت دارند و نياز به تمهيدات ويژه از

قبيل ميز ضدلرزه دارند و بهتر است در طبقه متصل به زمين مستقر شو ند. در بسياري از موارد هيچ يك از ملاحظات فوق

رعايت نمي شود و دستگاه هاي حساس به لرزه در طبقات بالا مستقر مي شوند كه در نتيجه خروجيهاي آن دستگاه ها قابل

اعتماد نخواهد بود.

• از جمله موارد ديگر كه براي فعاليت بهتر دستگاه لازم است ، تامين مواد مصرفي (از قبيل گازهاي نيتروژن، هليم

و ...)، تجهيزات نمونه سازي (مانند TEM مايع و هيدروژن خالص )، قطعات يدكي (مثل تفنگ الكتروني براي دست گاه

است. (CRM) دستگاه التراسونيك و ...) و نمون ههاي استاندارد و مرجع ،SEM دستگاه پوششدهي طلا براي دستگا ه

2

• نيروي انساني شايد مهم ترين عامل براي بهره گيري بهينه از تجهيزات و شیشه آلات آزمايشگاهي باشند. متأسفانه در مرحله تجهيز و

راه اندازي يك آزمايشگاه و نيز در دوره فعاليت آن، نيروي انساني مورد بي توجهي قرار مي گيرد . آموزش يك نيروي

كارآزموده و حرفه اي براي كار با يك دستگاه، نياز به سالها زمان ، تجربه و سرمايه گذاري دارد . ضعف آموزش و انگيزش

ناكافي باعث شده است كه نيروي انساني به يكي از ضع فهاي اصلي آزمايشگاه هاي كشور تبديل شود.

• بسياري از شركت هاي نمايندگي فروش تجهيزات و شیشه آلات آزمايشگاهي به دليل نداشتن سرويسكاران حرفه اي به تعهدات

خود در زمينه خدمات پس از فروش عمل مي كنند و هنگامي كه به هر دليلي تجهيزات از كار مي افتند ، ما ه ها و گاهي

چندين سال از كار افتاده باقي م يمانند و شركت ها به بهانه هاي مختلف از جمله تحريم از انجام تعهدات خود سرباز مي زنند.

معمولاً پيگيري آزمايشگاه ها در اين مورد هم به دليل ضعف عملكرد نظارتي دستگاه هاي مسؤول به نتيجه نمي رسد و تنها

راه باقيمانده، سرماي هگذاري هنگفت جديد براي خريد يك دستگاه تازه است و اين داستان پيوسته تكرار م يشود.

• ضعف پشتيباني مالي براي تعمير ونگهداري دستگاه ها يكي ديگر از مشكلات آزمايشگاه هاست . مراكز پژوهشي

معمولاً همه تلاش خود را صرف خريد دستگاه هاي در حد امكان پيشرفته مي كند ولي در مرحله فعاليت دستگاه ، بودجه اي

را براي تعمير و نگهداري وبه اصطلاح "سرپا نگهداشتن " دستگاه تامين نم ي كنند لذا به عنوان مثال يك دستگاه 10 ميليارد

ريالي به دليل نياز به يك قطعه 50 ميليون ريالي سالها بلااستفاده باقي مي ماند. نمونه هاي اين موارد در آزمايشگاه هاي كشور

فراوان است.

شبكه آزمايشگاهي نانو؛ تجربهاي نو در خريد بهتر تجهيزات

شبكه آزمايشگاهي فناوري نانو بنا به رسالت خود تلاش كرد تا خلأهاي موجود در زمينه زيرساخت آزمايشگاهي در كشور

را تا حد امكان پر كند. با توجه به مشكلاتي كه برخي از آنها بيان شد ، برنامه هاي مختلفي براي تقويت آز مايشگاه هاي عضو

شبكه طراحي و به تدريج اجرا شد. در ادامه به تعدادي از اين برنامه ها اشاره شده و در حد مجال اين نوشتار تشريح مي شوند.

خريد تجهيزات و شیشه آلات آزمايشگاهي بر اساس نيازسنجي درست

دانشگاه ها و مراكز پژوهشي كه اصلي ترين خريداران تجهيزات آزمايشگاهي هستند ، خريد تجهيزات ر ا بنا به تقاضاي اعضاء

هيئت علمي و با توجه به بضاعت مالي خود (شامل بودج ه هاي سالانه و كمك هاي خاص دولت و سازمان هاي وابسته به آن )

انجام مي دهند. متقاضيان تجهيزات، معمولاً تنها نيازهاي خود را مبناي تقاضاي خريد قرار مي دهند لذا تقاضاي محدود يك يا

چند نفر، منج ر به يك سرمايه گذاري سنگين براي كشور مي گردد. شايد به نظر برسد كه راه حل جايگزيني وجود ندارد . تجربه

3

شبكه آزمايشگاهي نشان داد كه مي توان به جاي تقاضاي يك فرد يا يك مركز، نيازهاي يك منطقه جغرافيايي (شهر يا استان )

و يا حتي كل كشور را در خريد تجهيزات مدنظر قرار دارد.

شبكه آزمايشگاهي فناوري نانو با اطلاع رساني تجهيزات مراكز عضو و ايجاد همكاري بين آنها، مراكز عضو را تشويق كرد

تا به جاي سرمايه گذاري در همه حوز هها، در يك حوز ة تخصصي سرمايه گذاري كنند و بنابراين مراكز عضو شبكه به تدريج

تخصص يتر م يشوند.

دقت در عقد قرارداد با شركتهاي نمايندگي فروش

در زمينه خريد تجهيزات ، شبكه آزمايشگاه هاي عضو را كمك مي كند تا قرارداده اي مناسبي را با شركت هاي نمايندگي

( فروش تجهيزات و شیشه آلات آزمايشگاهي منعقد كنند . يكي از موارد مهم در اين قراردادها مدت تضمين (گارانتي 1) و خدمات پس از فروش (وارانتي 2

7 سال براي خدمات پس از فروش در قرارداد پيشبيني شود. - است كه بايد حداقل يك سال براي تضمين و 10

اخذ تضمين هاي كافي براي تحويل سالم دستگاه و مطابقت مشخصات آن با قرارداد و همچنين انجام درست مراحل نصب و

راه اندازي بسيار مهم است كه به ترتيب تضمين ملكي و تضمين بانكي اعتب ار بيشتري دارد و در غير اين صورت حداقل اخذ

سفته و چك از فروشنده دستگاه معادل 1,5 برابر مبلغ قرارداد بايد انجام شود . همچنين قبل از خريد بايد از مشتريان پيشين

شركت طرف قرارداد تحقيق شود كه آيا شركت مورد نظر قبلاً به تعهدات خود به طور كامل عمل كرده است يا نه؟ تا حد

امكان بايد از خريد از فروشندگان بدسابقه و نيز شركتهاي بيتجربه احتراز شود.

دقت در انتخاب تجهيزات جانبي و نمونهسازي

در انتخاب يك دستگاه بايد توجه شود كه تجهيزات جانبي متناسب با نياز انتخاب شود . بسياري از شركت ها ترجيح

مي دهند تا دستگاهي با تجهيزات روتين و ساده بفروشند، در حالي كه كارخانه هاي سازنده تجهيزات خود را با گستره وسيعي

از تجهيزات جانبي توليد مي كنند كه مي توانند بنا به سفارش مشتري ، برخي از آنها را روي دستگاه خريداري شده نصب

نمايند. درخواست اطلاعات كافي از شركت فروشنده، مراجعه به سايت شركت ت وليدكننده و مراجعه به مراكزي كه اخيراً اين

دستگاه را خريداري كرده اند، م يتواند راهنماي خوبي در اين زمينه باشد.

شبكه با توجه به ارتباط خوب و دائمي تعداد زيادي آزمايشگاه عضو، همواره اطلاعات خوبي در زمينه انواع مدل ها و

امكانات هر يك از دستگاه ها در اختيار دارد و در اين زمينه م يتواند مشاور خوبي براي مراكز عضو باشد كه در عمل نيز نه تنها

براي مراكز عضو، بلكه براي هر مركز متقاضي اينگونه مشاوره ها ارائه گرديده است.

1 Grantee

2 Warrantee

?

تجهيزات و شیشه آلات آزمايشگاهي نمونه سازي نيز بايد در هنگام خريد دستگاه ها شناسايي و خريداري شو ند. اغلب شركت هاي س ازنده ت جهيزات،

وسايل نمونه سازي آنها را نيز توليد مي كنند و بهتر است در هنگام سفارش يك دستگاه، تجهيزات نمونه سازي آن هم سفارش

داده شود.

با توجه به شرايط خاص كشور و مشكلات ناشي از تحريم و همچنين ناپايداري و تعهد ناكافي شركت هاي فروشنده ، بهتر

- است قطعات مصرفي و حساس دستگاه ها كه احتمال خرابي آنها بالاست به مقدار كافي براي طول عمر مفيد يك دستگاه ( 10

7 سال) به همراه دستگاه سفارش داده شود كه با توجه به خريد دستگاه م يتوان از تخفيف مناسبي نيز برخوردار شد.

گريد كربني براي نمونه ها، تفنگ الكتر وني 1 و برخي قطعات ديگر بايد به مقدار كافي ،TEM به عنوان نمونه در دستگاه

خريداري شو ند. البته برخي قطعات مثل فيلم براي تهيه تصاوير (در سيستم هاي تصويرگيري غيرديجيتال ) كه احتمال فاسد

شدن آنها وجود دارد، از اين قاعده مستثني است.

در هنگام خريد دستگاه بايد تمام كاتالوگ ها و راهنماي سرويس 2 در قرارداد از شركت فروشنده خواسته شود . همچنين

ارايه خدمات آموزشي به تكنسينهاي دستگاه و رفع اشكال در مراحل اوليه فعاليت، بايد در قرارداد پيش بيني شود.

خلاصه كلام؛ اينكه اگر در ان عقاد قرارداد دقت كافي صورت گيرد، بسياري از مشكلات بعدي براي آزمايشگاه به وجود

نخواهد آمد و يا در صورت بروز مشكل، را هح لهاي آن از پيش مشخص گرديده است.

نظارت بر سلامت فرآيند خريد تجهيزات

نكته ديگري كه بايد در فرآيند خريد تجهيزات و شیشه آلات آزمايشگاهي به آن دقت شود ، نظارت بر سلامت خريدهاست . متأسفانه شركت هاي

نمايندگي فروش به جاي تكيه ب ر اعتبار و ح? سنِ شهر ت ناشي از انجام درست تعهدات خود ، براي افزايش فروش به روش هاي

ناسالمي مثل پيشنهاد پورسانت قابل ملاحظه به مأمور خريد طرف خريدار متوسل م ي شوند و متأسفانه اين مسأله را به صورت

يك قانون نانوشته درآورده اند. دراين زمينه بايد ملاحظاتي از قبيل موارد زير مدنظر مديريت سازما نهاي خريدار قرار گيرد.

• انتخاب افراد امين از مجموعه به عنوان مأمور خريد

• نظار تهاي مستقيم و غيرمستقيم بر تعامل مأمور خريد با شركت هاي نمايندگي فروش تجهيزات و شیشه آلات آزمايشگاهي

• درگير شدن بخش علمي متقاضي تجهيزات خريداري شده در فرآيند خريد

• تاييد مدل، تجهيزات جانبي، شرايط قرارداد و قيمت دستگاه توسط يك كارشناس خبره خارج از مجموعه

• تشويق فرد يا تيم خريد كننده در صورت انجام يك خريد مناسب (قيمت مناسب و شرايط قراداد مطلوب)

• استعلام قيمت حداقل از 3 شركت نمايندگي فروش و ارائه گزارش توجيهي مكتوب توسط تيم خريدار در

مورد دلايل انتخاب يك مدل و يك شركت سازنده از بين شركت ها و مد لهاي ديگر.

1 Electron gun

2 Service Manual

?

شبكه آزمايشگاهي به دليل اطلاعات كافي در مورد خريد هاي انجام شده در كشور و سوابق شركت هاي نمايندگي

فروش و همچنين تلاش براي حداكثر كردن منافع ملي در يك خريد، مي تواند به عنوان يك مشاور امين و مطلع براي

آزمايشگاههاي كشور عمل كند و به كاهش تخلفات احتمالي در اين زمينه كمك نمايد.

استفاده از "مزيت مشتري بزرگ" براي تعامل بهتر با شركت هاي فروشنده تجهيزات

دانشگاه ها و مراكز پژوهشي ، به دليل ضعف سيستم حقوقي آنها و عقد قراردادهاي ضعيف، در صورت تخلف شركت هاي

نمايندگي فروش از تعهدات خود، توان احقاق حقوق خود را ندارند و پس از مدتي از پيگيري حقوق خود منصرف مي شوند و

دستگاه خريداري شده بلااستفاده باقي مي ماند.

البته لازم به ذكر است كه هميشه حق با مراكز خريدار نيست و در موارد متعددي، اين مراكز بدون فراهم سازي

زيرساخت هاي ف يزيكي و نيروي انساني مناسب اقدام به خريد مي كنند و پس از تحويل دستگاه ، آما دگي نصب و راه اندازي آن

را ندارند ، به طوري كه گاهي زمان گارانتي كه معمولاً تا يك سال از زمان خريد است ، به پايان مي رسد و لذا شركت سازنده

دستگاه و به تبع آن نمايندگي فروش شركت مذكور د ر ايران ، تعهدي از لحاظ گارانتي در مورد دستگاه ندارند كه اين مسأله

بايد مورد توجه مراكز دانشگاهي و پژوهشي كشور قرار گيرد . در اينجا موارد ي مدنظر است كه تخلف از سمت شركت هاي

فروشنده صورت گرفته است.

شبكه در دومين سال فعاليت خود با كمك آزمايشگاه هاي عضو، شركتهاي نمايندگي فروش تجهيزات و شیشه آلات آزمايشگاهي در كشور را - كه

سابقه فروش دستگاه به آزمايش گاههاي عضو شبكه داشتند - مورد ارزيابي و رتبه بندي قرار دارد . در اين ارزيابي ميزان رضايت

آزمايشگاه ها از شركت ها در قالب فرم هايي مورد سنجش قرار گرفت . همچنين از آزمايشگا ه ها خواسته شد تا د ر صورت

وجود موارد تخلف از شركت ها آن را به شبكه گزارش كنند . نتيجه اين برنامه تهيه فهرستي از شركت هاي خوشنام براي معرفي

به آزمايشگاه ها براي خريد، و فهرستي از شركت ها متخلف براي اعلام به مجموعه شبكه بود تا خريد هاي جديد از آنها انجام

در شبكه معروف شد كه در برخورد با آنها، چند مرحله طي مي شود: « ليست سياه 1 » نگيرد. فهرست دوم به

الف) اخطار به شركت خاصي براي جبران تخلف و عمل به تعهدات خود

در اولين مرحله شبكه از شركت هاي خاطي درخواست م يكند تا در يك محدوده زماني مشخص تعهدات خود را انجام

دهند. در اين مرحله شركت ها در صورتي كه اعتراض به آزمايشگاه هاي عضو داشته باشند ، به شبكه اعلام مي كنند و در

صورت نياز در حضور شركت فروشنده و آزمايشگاه خريدار، مورد اختلاف بررسي و تصميم نهايي به طرفين اعلام مي شود .

شبكه خارج مي شوند. « ليست سياه » برخي از شركت ها در اين مرحله نسبت به جبران تخلف خود اقدام مي كنند و از

1 Black List

?

به عنوان مثال در يك مورد يكي از آزمايشگاه هاي عضو شبكه در استان خراسان جنوبي -شهر بيرجند ، يك دستگاه تعيين

را از يكي از شركت هاي نمايندگي فروش خريداري كرده بود . قيمت اين دستگاه با تجهيزات VSM خواص مغناطيسي به نام

جانبي حدود 5 ميليارد ريال بود و پس از گذشت 3 سال از زمان تحويل آن به دانشگاه، هنوز نصب و راه اندازي نشده بود . پس

از ا خطار شبكه به شركت فروشنده و اعلام مهلت يك ماهه به شركت براي راه اندازي دستگاه، شركت ضمن اعتراض به برخي

مشكلات از طرف آزمايشگاه خريدار، قبل از پايان مهلت اعلام شده دستگاه مذكور را راه اندازي كرد و بدين ترتيب اين

سرمايه 5 ميليارد ريال ي كشور كه تقريباً در كشور منحصر به فرد هم بوده ، وارد چرخه ارايه خدمات آزمايشگاهي شبكه و

كشور گرديد.

ب) تحريم معامله با شركت خاطي در شبكه

برخي از شركت هاي خاطي، علي رغم اخطارها ي متعدد شبكه از انجام تعهدات خود سرباز مي زنند و سعي مي كنند به ا نحا ء

مختلف به روال سودجويانه خود ادامه دهند . آزمايشگاه هاي منفرد در اين موارد به دلايلي كه پيشتر مطرح شد از احقاق حقوق

خود ناتوان هستند . شبكه آزمايشگاهي كه شامل بيش از 40 مجموعه آزمايشگاهي بز رگ در كشور است ؛ يك "مشتري

بزرگ" براي هر شركت فروشنده تجهيزات در كشور محسوب مي شود. بنابراين نحوة تعامل شبكه با شركت ها براي آنها بسيار

مهم است و شركت ها تلاش مي كنند تا با جلب نظر شبكه از بازار بزرگ آن بهره مند شوند. نظر منفي شبكه نسبت به شركت ها

و در مرح له بالاتر تحريم شركت ها توسط شبكه "يك تنبيه بزرگ " براي آنها محسوب مي شود و مي تواند در كنترل و نظارت

بر شركتها به عنوان يك اهرام مناسب مورد استفاده قرار گيرد.

خود كرد ه بودند ولي به دليل فقدان ضمانت اجرايي « ليست سياه » قبل از ايجاد شبكه اگرچه برخي وزارتخانه ها اقدام به اعلام

و حتي عدم اعتقاد طراحي كنندگان اين ليست به كارايي آن، هيچ تأثيري در نحوة تعامل بهتر شركتها با مراكز دانشگاهي و

پژوهشي نداشته است . شبكه با پياده سازي عملي اين مكانيزم نشان داد كه در صورت اجراي درست، اين روش از كارايي

بالايي برخوردار است.

به عنوان مثال يكي از شركت هاي با سابقه طولاني در زمينه فروش ميكروسكوپ هاي الكتروني و تجهيزات و شیشه آلات آزمايشگاهي  مختلف ديگر، به

پشتوانه سابقه و ارتباطات خود با سيستم هاي خريد دانشگاه ها و وزارتخانه هاي مختلف، به اخطارهاي متعدد شبكه توجهي

نكرد. اين شركت تخلفات بسيار زيادي در فروش تجهيزات خود به مراكز دانشگاهي و پژوهشي مرتكب شده بود و در دو

مورد دستگاه ميكروسكوپ الكتروني را با تجهيزات جانبي غيرقابل نصب به مراكز عضو شبكه فروخته بود.

البته موارد تخلف و سوءاستفاده اين شركت بسيار بيشتر از موارد فوق بوده است و حتي در برخي موارد از طريق عوامل خود

در درون مراكز پژوهشي در هنگام خريد دستگاه ها، استعلام هاي خريد را به نفع خود دستكاري مي كرد . اين شركت از سال

1384 تاكنون از طرف شبكه تحريم شده است و آزمايشگاه هاي عضو شبكه از خريد از اين شركت من ع شده اند . شبكه هيچ

7

فاكتور خريدي از اين گونه شر كتها را از محل حمايت خود به آزمايشگاه هاي عضو نمي پذيرد و علي رغم پيگيري مكرر

شركت، شبكه هرگونه مذاكره و همكاري را به جبران تخلفات و انجام تعهدات گذشته شركت به آزمايشگاه هاي شبكه منوط

كرده است.

البته در اين م وارد برخي از آزمايشگاه ها نگران خدمات پس از فرو ش و تعمير و نگهداري تجهيزات خريداري شده خود از

شركت مشمول تحريم هستند ، ولي شبكه اين خلأ را با استفاده از سيستم تأمين قطعات و شبكه تعميركاران خود جبران كرده

است.

ج) شكايت از شرك تهاي خاطي به مراجع بازرسي و قضايي

يك مرحله ديگر از پيگيري هاي شبكه در مورد شرك تهاي فروشنده خاطي پيگيري موارد تخلف از طريق مراجع قضايي و

معرفي شركت هاي خاطي به نهادهاي بازرسي است . در اين زمينه شبكه به آزمايشگاه هاي متضرر شده در پيگيري حقوقي

شكايات شان كمك م ي كند و شركت هاي خاطي به نهادهاي بازرسي و سازمانهاي مرتبط از جمله وزارت علوم ، تحقيقات و

فناوري معرفي م يشوند.